زمین ۹۹ ساله توجیه اقتصادی ندارد

مخالفان تاکید دارند برای آنکه زمین فاقد امکانات روبنایی و زیربنایی در حاشیه شهر به زمین قابل سکونت تبدیل شود نیاز به صرف هزینه‌ای در حدود ۲‌میلیون تومان به ازای هر مترمربع است تا بخش‌خصوصی امکان حضور و فعالیت اقتصادی در این زمین‌ها را پیدا کند. رقم برآورد شده برای ایجاد زیرساخت برق، آب، گاز و خدمات روبنایی نظیر آماده‌سازی مدرسه، مرکز خرید، کتابخانه و… محاسبه شده است. با وجود این عضو هیات‌مدیره سازمان ملی زمین و مسکن معتقد است که بخش قابل‌توجهی از زمین‌های ۹۹ ساله برای آنکه قابل ساخت و سکونت باشد، فاقد توجیه اقتصادی است.

به گزارش پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی، تقی رضایی عضو هیات‌مدیره سازمان ملی زمین و مسکن گفت: بالغ بر ۱۲۵ هزار هکتار زمین ۹۹ ساله امکان‌سنجی و شناسایی شده است که ۱۸درصد آن در دولت چهاردهم بوده است. از این ۱۲۵ هزار هکتار زمین تامین شده، ۳۴ هزار هکتار آن الحاق اراضی حریم به محدوده شهر بوده و ۳۷ هزار هکتار آن حاصل توافق با بخش خصوصی بوده است. وی تصریح کرد: زمین ۹۹ ساله شناسایی شده باید مناسب ساخت و سکونت باشد.

مناسب ساخت بودن به این مفهوم است که به لحاظ توپوگرافی ایرادی نداشته باشد، به عنوان نمونه بر روی گسل نباشد، فرونشست نداشته باشد و برای آنکه مناسب سکونت شود باید خدمات زیربنایی و روبنایی در آن ایجاد شود که این خدمات شامل تامین آب، برق، گاز و حداقل خدمات رفاهی… می‌شود. دولت با استناد به «کارنامه هزینه‌بر واگذاری زمین ۹۹ساله طی ۴ سال گذشته»، به مجلس اعلام کرده است، «تکلیف برنامه هفتم برای زمین ۹۹ساله، به ۶۶۰۰ همت منابع نیاز دارد که به هیچ‌ وجه قابل تامین نیست». آماده‌سازی کامل زمین خام به معنای آن است که علاوه بر آب و برق و گاز و خیابان‌کشی، خدمات شهری یا همان خدمات روبنایی نیز روی این اراضی همزمان با مسکن‌سازی دولتی ایجاد و تامین شود تا شهرهایی که با این واگذاری‌ها شکل می‌گیرد، حالت خوابگاهی نداشته باشد. البته این موضوع مخالفانی نیز دارد که معتقدند که دولت صرف زمین را تامین کند. با وجود این تجربه نشان داده است که با صرف واگذاری زمین خام،‌ «تامین مسکن» اتفاق نمی‌افتد. نمونه‌اش در مسکن‌مهر ابتدای دهه ۹۰ در شهر جدید پرند بود که رغبتی به سکونت در آن نبود.

عضو هیات‌مدیره سازمان ملی زمین و مسکن تاکید کرد: در استان قم، ۱۲ سایت مسکن حمایتی در دست اجرا است که برای نیمی از آنها آب‌رسانی نشده است. وی ادامه داد: بحث ما این است که زمین نیاز به خدمات دارد، اگر می‌خواهیم زندگی مردم کیفیت داشته باشد باید برای این زمین انرژی هم تامین کنیم. با وجود این، مدافعان واگذاری زمین ۹۹ ساله معتقدند که کافی است دولت به مردم زمین بدهد و کار ساخت به کمک تسهیلات و آورده مردمی انجام شود، خدماتی نظیر مدرسه، باشگاه ورزشی، مراکز خرید و… توسط بخش خصوصی احداث می‌شود. اما در این شرایط این سوال مطرح است که مردمی که در تامین آورده مسکن و پرداخت اقساط آن با چالش مواجه هستند، چگونه از پس تامین هزینه مدرسه غیردولتی و باشگاه خصوصی برمی‌آیند.

مدافعان «واگذاری زمین ۹۹ساله» معتقدند، عرضه این نوع زمین باعث کاهش قیمت مسکن می‌شود. با این حال تجربه دو دهه گذشته تایید می‌کند، واگذاری زمین بدون در نظر گرفتن «مشکلات اقتصادی خانه‌ندارها»، باعث خرید و فروش امتیاز آن در بازار سفته‌بازی می‌شود و عواید آن به جای آنکه، مطلق به دهک‌های پایین درآمدی اصابت کند، به شکل قابل‌توجهی نصیب چندخانه‌ای‌ها می‌شود.